Alfreda Markowska, nazywana „Babcią Noncią” i uhonorowana mianem „romskiej Sendlerowej” ze względu na swoje niezwykłe poświęcenie, zapisała się w historii jako jedna z najbardziej odważnych i bohaterskich postaci II wojny światowej.
Urodzona 10 maja 1926 roku w romskim taborze w okolicach Stanisławowa (obecnie Ukraina), przeżyła tragedię, która naznaczyła jej życie i skłoniła do działań wykraczających poza granice zwykłej odwagi.
W 1941 roku, w wyniku brutalnej akcji niemieckich okupantów, Alfreda straciła całą swoją najbliższą rodzinę – rodziców, rodzeństwo i krewnych. Po tej osobistej tragedii trafiła do obozu pracy w Rozwadowie koło Stalowej Woli, gdzie poznała swojego przyszłego męża. Oboje zostali później deportowani do lubelskiego getta, następnie do Łodzi, by ostatecznie znaleźć się w obozie zagłady w Bełżcu. Cudem udało im się uciec z piekła obozowego i powrócić do Rozwadowa.
To właśnie po powrocie do Rozwadowa, dysponując dokumentami kolejowymi, które zapewniały jej pewną swobodę poruszania się, Alfreda Markowska podjęła się heroicznej misji ratowania dzieci.
Z narażeniem własnego życia wyprowadzała małe istnienia z transportów śmierci oraz z miejsc masowych egzekucji. Nie tylko zapewniała im dokumenty, ale także organizowała dla nich bezpieczne schronienie – u romskich rodzin lub w innych, ukrytych miejscach. Część z tych uratowanych dzieci wychowywała samodzielnie, ofiarując im miłość i opiekę w świecie ogarniętym wojennym chaosem.
Dzięki niezłomnej determinacji i bezprecedensowej odwadze Alfredy Markowskiej, blisko 50 dzieci pochodzenia romskiego i żydowskiego uniknęło pewnej śmierci.
Za swoje niezłomne bohaterstwo w 2006 roku została odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, stając się pierwszą Romką, która otrzymała tak wysokie odznaczenie państwowe
Jej historia jest świadectwem niezwykłej siły ducha i ludzkiej empatii w obliczu najbardziej potwornych zbrodni. Alfreda „Babcia Noncia” Markowska pozostanie na zawsze symbolem nadziei i bohaterstwa, inspirując kolejne pokolenia do działania na rzecz praw człowieka i poszanowania każdej istoty ludzkiej.
Pamiętamy!
Fot: Andrzej Korona