Muzyczna Podróż przez Historię i Kulturę.
Gypsy Film Music Festival (GFMF) to wyjątkowe wydarzenie, które odbyło się 28 października 2023 roku w Collegium Polonicum w Słubicach. Był to pierwszy w Polsce festiwal romskiej muzyki filmowej, zorganizowany przez Fundację Sinti Art, RSO Harangos, Sinto Valentina i Izabelę Jaśkowiak, we współpracy ze Słubickim Miejskim Ośrodkiem Kultury.
Misja i Przesłanie Festiwalu: Pamięć i Tolerancja.
Głównym przesłaniem GFMF było uczczenie pamięci o zagładzie Romów, promowanie wzajemnego szacunku i tolerancji, a także prezentacja bogatej kultury romskiej poprzez muzykę filmową. Festiwal stanowił hołd dla ocalałych Sinti i Romów oraz uczczenie pamięci przodków, którzy zginęli podczas II wojny światowej. Gypsy Film Music Festival to przede wszystkim przestrzeń pamięci o zagładzie Romów, ale także apel o wzajemny szacunek i tolerancję. Wydarzenie rozpoczęło się od wiersza Bronisławy Wajs-Papuszy „Przychodzę do was”, a zakończyło utworem „Drom” z wierszem Izabeli Jaśkowiak, które przypomniały o uniwersalnych wartościach i potrzebie akceptacji.
Istotą festiwalu była prezentacja muzyki filmowej o tematyce romskiej z kraju i ze świata oraz przedstawienie współczesnych dzieł muzycznych.
To jedno z ważniejszych wydarzeń muzycznych którego ideą jest promocja muzyki jej twórców i ich dorobku.
Muzyka, która Przemawia.
Wspaniali artyści na scenie.
Podczas festiwalu wystąpiła Orkiestra Symfoników Bydgoskich pod batutą Marka Czekały prezentując symfoniczne aranżacje muzyki filmowej. Gościem specjalnym był Marcin Zdunik, jeden z najwybitniejszych wiolonczelistów na świecie, który zachwycił publiczność wirtuozerskim wykonaniem utworu „Drom” Sinto Valentina. Na scenie zadebiutowała również Liliana Szubert, utalentowana pianistka romskiego pochodzenia, która swoją grą poruszyła serca słuchaczy Sinto Valentin kompozytor i aranżer całego wydarzenia muzycznego oraz prezes RSO Harangos Izabela Jaśkowiak konferansjer
Program Festiwalu:
Poetycki Wstęp.
Festiwal rozpoczął się od wzruszającego wiersza romskiej poetki Bronisławy Wajs-Papuszy „Przychodzę do was” z 1953 roku, który wyrażał pragnienie akceptacji i zrozumienia.
Wiersz zarecytowała Izabela Jaśkowiak wprowadzając publiczność w klimat romskiej poezji.
„Romska Odyseja”- Filmowe Świadectwo Historii.
Jednym z kluczowych punktów festiwalu była prapremiera filmu „Romska Odyseja” w reżyserii Izabeli Jaśkowiak i Pawła Lechowskiego, z muzyką Sinto Valentina. Film ten przedstawia najważniejsze fakty z dziejów Romów, od ich indyjskich korzeni, przez tragedię Holokaustu, po współczesność.
Muzyka Filmowa: Od „Bandyty” po „I Skrzypce Przestały Grać”.
Orkiestra Symfoników Bydgoskich wykonała muzykę Michała Lorenca z filmu „Bandyta” Macieja Dejczera, a także utwory z filmu „I skrzypce przestały grać” Aleksandra Ramatiego, do których muzykę skomponował Leopold Kozłowski.
Kompozytor Sinto Valentin samodzielnie zaaranżował muzykę do filmu „I skrzypce przestały grać”, po tym jak nie udało się zdobyć partytury. Sinto Valentin, zorkiestrował utwór ze słuchu i zagrał solo na skrzypcach z Orkiestrą Symfoników Bydgoskich. Zaaranżowany przez Sinto Valentina utworu Leopolda Kozłowskiego, stał się ważnym elementem festiwalu, ze względu na tematykę Holokaustu.
Rozmowy z córką Leopolda Kozłowskiego, Martą Kozłowską -Woźniak, dawały nadzieję na dyrygowanie utworem, jednak brak funduszy uniemożliwił realizację tego pomysłu.
„Bandyta” i „I skrzypce przestały grać” poruszają ważne tematy społeczne i historyczne.
Wzruszające i emocjonalne wykonanie.
„Romska Odyseja – II część filmu Zagłada Sinti i Romów.
Na telebimie wyświetlona została projekcja filmowa z filmu Romska Odyseja w reżyserii Izabeli Jaśkowiak we współpracy z Pawłem Lechowskim.Muzykę skomponował Sinto Valentin, który zagrał na skrzypcach.
Marcin Zdunik, Liliana Szubert i Sinto Valentin wykonali utwór „Romska Odyseja – Zagłada Sinti i Romów”, oddając hołd ofiarom Holokaustu.
Liliana Szubert, 10-letnia pianistka prawnuczka ocalałych z obozów koncentracyjnych Sinti, wykonała partie fortepianowe. Jej wykonanie partii solowej w utworze było nie tylko dowodem niezwykłego talentu, ale przede wszystkim hołdem dla przodków.
Jej gra na fortepianie, w połączeniu z muzyką Sinto Valentina i grą Marcina Zdunika, wywołała głębokie emocje wśród widzów.
. Izabela Jaśkowiak podczas trwania utworu powiedziała modlitwę w języku romani.
„Drom” – Premiera Utworu Sinto Valentina.
Zakończenie festiwalu uświetniło prawykonanie utworu „Drom” Sinto Valentina, skomponowanego specjalnie na tę okazję. Marcin Zdunik wykonał wirtuozowską partię na wiolonczeli, a Izabela Jaśkowiak wyrecytowała swój wiersz w języku romskim, który stał się motywem przewodnim festiwalu. Wiersz ten, przetłumaczony na język polski jako „Droga”, wyrażał pragnienie lepszego świata, opartego na wzajemnym szacunku i akceptacji.
Mgła Pamięci.
Symboliczne Przypomnienie Zagłady w „Romskiej Odysei”.
Podczas wykonania „Romskiej Odysei – Zagłady Sinti i Romów” na scenie i widowni pojawiła się gęsta mgła, stając się przejmującym symbolem gazu z komór gazowych. Ten poruszający gest wywołał falę emocji, a na twarzach publiczności pojawiły się łzy a cisza, która zapadła, była pełna zadumy i refleksji. Pojawienie się mgły na scenie, symbolizującej gaz z komór gazowych, było mocnym i poruszającym gestem, który na długo pozostanie w pamięci uczestników festiwalu. Ten symboliczny akt pamięci, w połączeniu z przejmującą muzyką, stworzył niezapomniane i głęboko emocjonalne doświadczenie.
„Romska Odyseja” była kulminacyjnym punktem Gypsy Music Festival, który na długo pozostanie w pamięci uczestników. To wydarzenie pokazało, że muzyka jest potężnym narzędziem do przekazywania trudnych emocji i upamiętniania tragicznych wydarzeń z przeszłości.
Wykonanie „Romskiej Odysei” było nie tylko artystycznym przeżyciem, ale przede wszystkim głębokim wyrazem pamięci i szacunku dla pomordowanych Sinti i Romów. Liliana Szubert, prawnuczka ocalałych z Holokaustu, oraz Sinto Valentin, wnuk ocalałych, poprzez swoją grę na instrumentach przekazali publiczności swoją więź z historią i oddali hołd swoim przodkom.
Gypsy Film Music Festival był wyjątkowym wydarzeniem, które połączyło muzykę, film i poezję, tworząc niezapomniane przeżycie dla publiczności. Był to hołd dla romskiej kultury, pamięci o przeszłości i przesłanie o tolerancji i szacunku. Festiwal pokazał, jak sztuka może łączyć ludzi i budować mosty między kulturami.
Gypsy Film Music Festival to nie tylko koncert, to przede wszystkim most łączący kultury, pokolenia i serca. To wydarzenie, które na długo pozostanie w pamięci uczestników, przypominając o sile muzyki i potrzebie dialogu międzykulturowego.
Organizatorzy i Partnerzy:
Gypsy Film Music Festival został zorganizowany przez Fundację Sinti Art i RSO Harangos, we współpracy ze Słubickim Miejskim Ośrodkiem Kultury. Wydarzenie wsparli :
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Fundacja LOTTO im. Haliny Konopackiej, Starosta Leszek Bajon oraz Lutycz Nieruchomości.
Wydarzenie zostało objęte patronatem Starostwo Powiatowe w Słubicach Leszek Bajon oraz Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Darczyńcami byli Fundacja LOTTO im. Haliny Konopackiej i Lutycz Nieruchomości. Patronat medialny sprawowały TVP3 Gorzów Wielkopolski, HTS Słubice i Nasze Słubice PL
